Poradnik

Gdy umiera ktoś bliski, dla jego rodziny są to bardzo trudne chwile. Niejednokrotnie ból paraliżuje tak, że w pierwszych momentach lub dniach podjęcie się załatwienia jakichkolwiek niezbędnych formalności wydaje się wręcz niemożliwe. Z tego to powodu, uznając, że mamy swoisty obowiązek aby Państwu pomóc w tych bolesnych okolicznościach, przygotowaliśmy krótki poradnik pogrzebowy. Znajdą w nim Państwo najważniejsze informacje i sugestie działania, które mogą okazać się pomocne w tych dniach żałoby.

Jeśli śmierć następuje w domu, najpierw należy wezwać lekarza rodzinnego lub pogotowie ratunkowe. W tym celu należy zadzwonić pod numer telefonu 999 lub 112. Lekarz po przybyciu stwierdza zgon, a następnie sporządza właściwy protokół, jak również wystawia KARTĘ ZGONU, która w Urzędzie Stanu Cywilnego stanie się podstawą do wystawienia AKTU ZGONU. Karta zgonu to dokument, który jest niezbędny, aby wybrany zakład pogrzebowy podjął się eksportacji ciała zmarłego do chłodni.

Jeśli Państwo chcą skorzystać w tym zakresie z pomocy Zakładu Pogrzebowego Gabriel – prosimy o telefon pod całodobowy numer 570 222 888.

Jeśli śmierć następuje w szpitalu lub hospicjum – kartę zgonu wystawia lekarz prowadzący. Dokument ten, wraz z kartą potwierdzenia odbioru zwłok, wydaje bliskim zmarłego szpitalny dział statystyki.

Na podstawie tego dokumentu Zakład Pogrzebowy Gabriel może z wielkim szacunkiem podjąć się transportu osoby zmarłej do chłodni, gdzie są zapewnione właściwe, godne warunki oczekiwania jej ciała na dzień pogrzebu.

Jeśli śmierć danej osoby nastąpiła w wyniku okoliczności tragicznych, niezbędne jest zawiadomienie Policji. Policja natomiast zawiadamia Prokuraturę. Ciało zmarłego zostaje przewiezione z miejsca zgonu do Zakładu Medycyny Sądowej. W powiecie zawierciańskim i myszkowskim, gdzie jedynie firma Gabriel zajmuje się tego typu zdarzeniami, ciało Zmarłego zostaje przewiezione do Szpitala Powiatowego w Zawierciu. W wyznaczonych, odpowiednich do tego miejscach, najczęściej po sekcji zwłok, zostaje ustalona przyczyna zgonu.

Aby Zakład Medycyny Sądowej mógł wydać ciało po zakończonych badaniach, konieczne jest uzyskanie zezwolenia, które wydaje Prokuratura. Posiadając takie zezwolenie można skontaktować się z Zakładem Pogrzebowym Gabriel, aby ustalić szczegóły pochówku.

Jesteśmy do Państwa dyspozycji w jednym z naszych biur: w Krakowie przy ul. Wrocławskiej 8 lub w Zawierciu przy ul. Rzemieślniczej 10.

Wybierając się do Zakładu Pogrzebowego GABRIEL należy posiadać następujące dokumenty:

• karta zgonu, którą wystawia lekarz (jeśli chcą Państwo, abyś to nasza firma pomogła w uzyskaniu aktu zgonu z USC) lub akt zgonu, jeżeli byli Państwo sami uprzednio w USC
• dowód osobisty osoby zmarłej
• dowód osobisty osoby, która załatwia formalności pogrzebowe
• legitymacja emeryta lub rencisty – jeśli z jakiegoś powodu jest ona niedostępna, prosimy o przyniesienie ostatniego odcinka emerytury lub renty
• zaświadczenie o zatrudnieniu (jeśli osoba zmarła przed śmiercią była czynnym pracownikiem – pracodawca zobowiązany jest do wystawienia tego dokumentu)

Karta zgonu jest niezbędna do uzyskania aktu zgonu. Akt zgonu zaś to dokument, który jest niezbędny do uzyskania prawa do zasiłku pogrzebowego. Czym zatem jest karta zgonu i kto może ją wystawić?

Zgon i jego przyczyny powinny zostać ustalone przez lekarza leczącego chorego w ostatniej chorobie. W przypadku, kiedy nie jest możliwe wystawienie karty zgonu w taki sposób, stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno nastąpić na drodze oględzin, dokonywanych przez lekarza lub w razie jego braku przez inną osobę, powołaną do tej czynności przez właściwego starostę.

Karta zgonu powinna być wystawiona w dwóch egzemplarzach. Jeden z egzemplarzy karty zgonu, zawierającej adnotację urzędu stanu cywilnego o zarejestrowaniu zgonu, przedstawia się administracji cmentarza w celu pochowania zwłok, natomiast drugi egzemplarz służy do celów statystycznych.

Co ważne – podanie przyczyny zgonu nie jest niezbędnym warunkiem do wystawienia karty zgonu. W przypadku, kiedy nie można ustalić przyczyny zgonu lub gdy nie ma podejrzenia zabójstwa lub samobójstwa – w karcie zgonu, w miejscu przeznaczonym na wpisanie przyczyny zgonu, wpisuje się adnotację „przyczyna zgonu nieustalona”.

Na podstawie karty zgonu można uzyskać akt zgonu w Urzędzie Stanu Cywilnego.

Skrócony akt zgonu jest dokumentem wymaganym w procedurze ubiegania się o zasiłek pogrzebowy. Sam akt zgonu jest aktem stanu cywilnego rejestrującym śmierć osoby.

Zgon osoby rejestruje się w Urzędzie Stanu Cywilnego właściwym dla miejsca takiego zdarzenia. W wyjątkowych sytuacjach zgon można zgłosić w urzędzie stanu cywilnego ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego lub miejsca jego pochowania.

Zgon osoby należy zgłosić najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia zgonu. W przypadku, kiedy zgon nastąpił wskutek choroby zakaźnej, zgłoszenie powinno nastąpić w ciągu 24 godzin od zgonu.

Do zgłoszenia aktu zgonu zobowiązane są następujące osoby:

• małżonek lub dzieci zmarłego;
• najbliżsi krewni lub powinowaci;
• osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon;
• osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały;
• administrator domu, w którym nastąpił zgon;
• jeżeli zgon nastąpił w szpitalu lub innym zakładzie, do jego zgłoszenia zobowiązany jest szpital lub zakład.

W celu uzyskania aktu zgonu należy przedstawić kartę zgonu oraz zwrócić dowód osobisty osoby zmarłej (lub poprosić o jego zwrócenie przy jednoczesnym unieważnieniu go poprzez obcięcie jednego z rogów lub przedziurkowanie). W szczególnych okolicznościach podstawą wystawienia aktu zgonu może być pisemne zgłoszenie prokuratury albo policji, w przypadku gdy okoliczności zgonu są przedmiotem postępowania tego organu. Podstawą do wystawienia aktu zgonu może być też zaświadczenie wystawione przez lekarza lub zakład służby zdrowia w odniesieniu do noworodka niezdolnego do życia, który urodził się żywy, lecz żył krócej niż 24 godziny.

Osoba zgłaszająca zgon powinna przedstawić dokumenty takie, jak:

• wystawiona przez lekarza karta zgonu;
• dowód osobisty zmarłego (w przypadku cudzoziemca –paszport).
• dowód osobisty wnioskodawcy.

Do aktu zgonu wpisuje się następujące dane:

• nazwisko, imię (imiona), nazwisko rodowe, stan cywilny, miejsce i datę urodzenia, miejsce zamieszkania zmarłego;
• datę, godzinę oraz miejsce zgonu lub znalezienia zwłok;
• nazwisko, imię (imiona) oraz nazwisko rodowe małżonka osoby zmarłej;
• nazwiska rodowe i imiona rodziców zmarłego;
• nazwisko, imię (imiona), miejsce zamieszkania osoby zgłaszającej zgon lub dane dotyczące szpitala albo zakładu.

Prawo do zasiłku pogrzebowego nie jest wieczyste. Wygasa ono w razie nieotrzymania przez instytucję typu ZUS, KRUS, MSWiA oraz WBE wniosku o jego przyznanie przez okres 12 miesięcy od dnia śmierci danej osoby.

Może się jednak zdarzyć, że zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej. Wtedy prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Dokumentem potwierdzającym te okoliczności lub przyczyny takiego opóźnienia jest zaświadczenie wydane przez Policję lub Prokuraturę, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy, który potwierdza zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających terminowe zgłoszenie wniosku.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:

1. osoby mającej ustalone prawo do emerytury lub renty,
2. osoby mającej ustalone prawo do emerytury pomostowej,
3. ubezpieczonego, w tym ubezpieczonego z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
4. osoby mającej ustalone prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
5. osoby, która zmarła w okresie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
6. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 1-4
7. osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
8. cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych pobierającej świadczenie pieniężne,
9. osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny,
10. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 9,
11. osoby pobierającej rentę socjalną,
12. osoby, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
13. osoby pobierającej rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
14. członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 13.

Członkami rodziny są:

• małżonek (wdowa i wdowiec),
• rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające,
• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej,
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci,
• rodzeństwo,
• dziadkowie,
• wnuki,
• osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu – a także pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu.

Podstawowymi dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku pogrzebowego są:

• wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z-12)
• skrócony odpis aktu zgonu, odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe albo odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, które urodziło się martwe,
• oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem,
• dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający wymagane dane),
• zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu rentowemu w dniu śmierci (w przypadku gdy zmarła osoba ubezpieczona lub członek rodziny osoby ubezpieczonej) – nie dotyczy to osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz osób z nimi współpracujących.

Tożsamość osoby występującej z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy jest ustalana na podstawie dokumentu ze zdjęciem.

Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, wymagane jest zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu oraz rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy

DZIECI

Do renty rodzinnej uprawnione są dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione – do ukończenia 16 lat, a po osiągnięciu tego wieku, pod warunkiem nauki w szkole, do ukończenia 25 lat oraz bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy do ukończenia 16 lat lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 lat. Jeśli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Pojęcie „nauki w szkole” obejmuje naukę pobieraną w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym oraz eksternistycznym.

WNUKI I RODZEŃSTWO

Do renty rodzinnej uprawnione są także wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, jeżeli spełniają takie warunki jak dzieci własne i zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, a ponadto nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją – jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

WDOWA

Do renty rodzinnej uprawniona jest także wdowa, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyły 16 lat, a jeżeli uczą się – 18 lat życia lub są całkowicie niezdolne do pracy. Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, jeśli spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania ww. dzieci.

Jeśli wdowa przed śmiercią męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma ona prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia w/w warunków wymaganych od wdowy, w dniu śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.

W przypadku, gdy wdowa nie spełnia żadnego z wymienionych warunków wymaganych do przyznania renty rodzinnej i nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania – ma prawo ona do okresowej renty rodzinnej przez jeden rok od dnia śmierci męża albo przez czas uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od śmierci męża.

WDOWIEC

Przepisy dotyczące wdowy – stosowane są również do wdowca.

ROZWIEDZIONA MAŁŻONKA

Renta rodzinna przysługuje również rozwiedzionej małżonce lub małżonce pozostającej w separacji, jeżeli spełnia warunki wymagane od wdowy, jak również gdy wykaże, że w dniu śmierci zmarłego małżonka miała prawo do alimentów z jego strony ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową. W przypadku braku takiego wyroku lub ugody sądowej małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, dla nabycia prawa do renty rodzinnej musi udowodnić, że w dniu śmierci zmarłego pomiędzy małżonkami rozwiedzionymi lub pozostającymi w separacji istniał obowiązek alimentacyjny z mocy prawa oraz, że obowiązek ten był sformalizowany poprzez umowę lub że był faktycznie realizowany.

RODZICE

Renta rodzinna przysługuje także rodzicom, gdy osoba ubezpieczona (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniała się do ich utrzymania. Muszą oni także spełniać warunki takie, jakie wymagane są względem wdowy/wdowca (ukończone 50 lat, niezdolność do pracy lub wychowywanie dzieci).

Renta rodzinna, jaką można otrzymać, to odpowiednio:

– 85% świadczenia przysługującego zmarłemu – w przypadku jednej osoby uprawnionej
– 90% świadczenia przysługującego zmarłemu – w przypadku dwóch osób uprawnionych
– 95% świadczenia przysługującego zmarłemu – w przypadku trzech i więcej osób uprawnionych

Instytucja odpowiedzialna za przyznanie renty rodzinnej zobowiązana jest do zbadania uprawnień związanych ze wszystkimi świadczeniami emerytalno-rentowymi i ich wysokości, przysługującymi osobie zmarłej w dniu śmierci. Na podstawie tych badań należy ustalić rentę rodzinną w wysokości najbardziej korzystnej.
Jeśli jest więcej członków rodziny, uprawnionych do renty rodzinnej, im wszystkim przysługuje tylko jednak renta – która jest dzielona po równo. Natomiast w przypadku sierot zupełnych przysługuje im, oprócz renty rodzinnej, także specjalny dodatek dla sierot zupełnych.

Za niezrealizowane świadczenia uważa się wszystkie świadczenia należne do dnia śmierci emeryta lub rencisty.

Niezrealizowane świadczenia wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi osoba uprawniona prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku – małżonkowi i dzieciom, z którymi ta osoba nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku – innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

Wniosek o wypłatę niezrealizowanych świadczeń należy zgłosić przed upływem 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały.

Po upływie tego czasu roszczenia o wypłatę niezrealizowanych świadczeń wygasają, chyba że przed upływem tego okresu zostanie zgłoszony wniosek o dalsze prowadzenie postępowania w sprawie.

Wymagane dokumenty

• Wyciągi z akt stanu cywilnego potwierdzające datę urodzenia, zgonu, małżeństwa,
• Środki dowodowe potwierdzające fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt przyczyniania się do utrzymywania osoby zmarłej